Είμαστε πατριώτες;

αναδημοσίευση  από  lenin reloaded

Διάβασα στην Ελευθεροτυπία πως ο δημοσιογράφος του «Κόκκινο» Κώστας Αρβανίτης απάντησε στην μονολεκτική ερώτηση «Πατριωτισμός;» ως εξής: «Το μετάλλιο της Αριστεράς! Δεν ξέρω γιατί η Αριστερά κατεβάζει το κεφάλι και δεν το συζητάει«.

Θα διαφωνήσω με τον δημοσιογράφο, και θα απορήσω ακόμα μαζί του. Ποιος είπε πως η αριστερά –εφόσον συγκαταλέγει τους κομμουνιστές σ’ αυτή– «κατεβάζει το κεφάλι» και «δεν συζητάει» για τον πατριωτισμό; Ούτε το κεφάλι κατεβάζουν –δεν έχουν κανένα απολύτως λόγο να το κάνουν– ούτε αρνούνται να συζητήσουν οι κομμουνιστές για τον πατριωτισμό. Αυτό που αρνούνται να κάνουν οι κομμουνιστές είναι να αφήνουν τους επαγγελματίες εμπόρους του πατριωτισμού να καθορίζουν τα πλαίσια του νοήματος της λέξης. Αυτό, αρνούνται κάθετα και απαρέγκλιτα να το κάνουν, και για εξαιρετικά καλούς λόγους. Και οι λόγοι είναι ότι οι επαγγελματίες έμποροι του πατριωτισμού είναι υπεύθυνοι για τον θάνατο, βασανισμό, φυλάκιση, εξορία και δίωξη των προγόνων τους εδώ και πολλές δεκαετίες, το λιγότερο από την χούντα της 4ης Αυγούστου του 1936. Ότι οι επαγγελματίες έμποροι του πατριωτισμού ήταν πάντα στο πλευρό αυτών που δεν δίστασαν μπροστά σε τίποτα μπροστά στο κέρδος και την ασφάλεια της τσέπης τους, ούτε καν στο να συνεργούν ώστε να βυθίζονται αύτανδρα τα πλοία τους, πλοία γεμάτα με φαντάρους που πήγαιναν να πολεμήσουν το φασισμό, μόνο και μόνο για να εισπράττουν τα πλουσιοπάροχα ασφάλιστρα. Ότι οι επαγγελματίες έμποροι του πατριωτισμού πρωταγωνίστησαν στο αιματοκύλισμα και την εκμετάλλευση των συμπατριωτών τους και ήταν πάντα αυτοί που είχαν ήσυχο το κεφάλι τους, ανεξάρτητα απ’ το πόσο υπέφερε ο λαός της χώρας.

Είμαστε πατριώτες; Και μόνο η ερώτηση μας προσβάλλει. Ποιος θυσίασε χιλιάδες για τη λευτεριά αυτής της χώρας, όχι μόνο στον πόλεμο αλλά και στα κρατητήρια και τα βασανιστήρια και τα ξερονήσια και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των «πατριωτών»; Ποιος λιώνει παπούτσια σήμερα, ποιος βάζει λεφτά από αυτά που δεν έχει, ποιος καλεί και καλεί τον συνάνθρωπό του σε αλληλεγγύη και προσφέρει αλληλεγγύη, ποιος κλείνει το λαρύγγι του φωνάζοντας συνθήματα διαμαρτυρίας, αγωνιστικότητας κι ενότητας, ποιος δέχεται γκλομπ, πέτρες και μολότωφ στο κεφάλι, ποιος συλλαμβάνεται και σέρνεται στα δικαστήρια, ποιος στερείται μισθό στην απεργία, ποιος απολύεται πρώτος απ’ τη δουλειά, ποιος απειλείται εκ νέου να τεθεί εκτός νόμου απ’ τους ρυπαρούς πάστορες της «νομιμότητος»; Οι κομμουνιστές, να ποιος.

Και γιατί τα έκαναν και τα κάνουν όλα αυτά οι κομμουνιστές; Τα κάνουν μήπως επειδή μισούν την πατρίδα τους; Τα κάνουν για να εξυπηρετήσουν το συμφέρον τους; Τα κάνουν γιατί περιμένουν πλούσιες αποζημιώσεις και απολαβές (από ποιον);

Όχι. Τα κάνουν από αξιοπρέπεια, από πεποίθηση, από αγάπη για τον εργαζόμενο λαό, κι από πίστη στην ισότητα, στην κοινοκτημοσύνη και στη λευτεριά.

Έχουν σύνορα τούτα τα πράματα; Υφίστανται ως αξίες μόνο «εντός της πατρίδος;»

Όχι, δεν έχουν σύνορα. Είναι αξίες οικουμενικές, μα η οικουμενικότητά τους είναι των ταπεινών και εκμεταλλευμένων του κόσμου.

Ωφελούν την πατρίδα;

Βεβαίως και την ωφελούν. Έδιωξαν καταχτητές. Έβαλαν τέλος στα εργασιακά κάτεργα. Εξασφάλισαν παιδεία, υγεία, ανθρώπινες συνθήκες για το λαό. Χειραφέτησαν την Ελληνίδα απ’ τα μπουντρούμια της «αγίας οικογένειας». Έκαναν τη ζωή κάτι άλλο από βάσανο που υπομένεις χωρίς ελπίδα να αλλάξει τίποτε. Και σήμερα είναι πάλι στην πρώτη γραμμή κάθε μάχης για μια ανθρώπινη ζωή, για προκοπή και δίκαιο και ειρήνη. Την ωφέλησαν και την ωφελούν όπως δεν την ωφέλησαν ποτέ τα πλούτη και η εξουσία των «ευπατρίδηδων», που στην καλύτερη πέταξαν πέντε ψίχουλα στο λαό, και στην χειρότερη (και συνηθέστερη) τον έγδαραν ζωντανό, από συστάσεως κράτους ως σήμερα. Όπως δεν την ωφέλησαν ποτέ οι πόλεμοι που έκαναν για να πλουτίσουν με του λαού –με της δόλιας εργατιάς και αγροτιάς– τις θυσίες, στις στερήσεις, την πείνα και το αίμα.

Για μας, αυτό που αξίζει στην πατρίδα, αυτό για το οποίο είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε πολλά πράγματα –κανείς μας δεν ξέρει πόσα– είναι αυτό που αξίζει σε κάθε πατρίδα. Γιατί αυτό που είναι αληθινό και άξιο υπεράσπισης στην πατρίδα είναι αληθινό και άξιο υπεράσπισης σε κάθε πατρίδα: ισότητα, λευτεριά, κοινοκτημοσύνη.

 

Είμαστε πατριώτες, περήφανοι πατριώτες, μιας πατρίδας ανάμεσα σε άλλες πατρίδες, με δικούς της αληθινούς και όχι μίσθαρνους πατριώτες, που είναι δικά μας αδέρφια.Δεν θα μπορούσαμε να είμαστε πατριώτες αν δεν ήμασταν επίσης προλεταριακοί διεθνιστές. Τότε θα ήμασταν απλά εθνοσωβινιστές.

Δεν θα μπορούσαμε να είμαστε προλεταριακοί διεθνιστές αν δεν ήμασταν πρώτα πατριώτες. Δεν θα μπορούσαμε να αγαπήσουμε και να συμπονέσουμε τον χιλιανό, τον κουβανικό, το ρώσικο, τον συριακό, τον τούρκικο, τον νοτιοαφρικάνικο λαό, αν δεν αγαπούσαμε πρώτα το δικό μας, συγκεκριμένο, λαό, αν δεν ήμασταν ένα μαζί του, σπλάχνο του.

Τότε θα ήμασταν απλά αστοί κοσμοπολίτες.

Θέλουμε να ζήσουμε, και να ζήσουν κι άλλοι μαζί μας, με ειρήνη και δικαιοσύνη. Και πράττουμε στη βάση αυτής της θέλησης, κάθε μέρα, μέρα με τη μέρα, με κάθε άνθρωπο που ζει την εκμετάλλευση, ανεξάρτητα απ’ το πού γεννήθηκε και πού τον εκμεταλλεύονται.

Είναι τόσο δύσκολο να τα γνωρίζει κανείς αυτά; Ήταν τόσο εύκολο να τα ξεχάσει;

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Η Ιδρυτική Διακήρυξη της «Πρωτοβουλίας»

Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα την Ιδρυτική Διακήρυξη της «Πρωτοβουλίας για τη μελέτη, την επεξεργασία ευρωπαϊκών θεμάτων και το συντονισμό της δράσης» που συγκρότησαν την Τρίτη 1 Οκτώβρη, 30 Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα της Ευρώπης, στη Συνάντησή τους στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για βήμα μπροστά, στην κατεύθυνση της ενότητας του ευρωπαϊκού κομμουνιστικού κινήματος, για μια πολύ σημαντική προσπάθεια ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες, που μπορεί να δώσει ώθηση στην πάλη του κομμουνιστικού κινήματος στην Ευρώπη, να επιδράσει θετικά και στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.

Η ιδρυτική διακήρυξη της «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ» έχει ως εξής:

«Τα παρακάτω Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα των χωρών μελών της ΕΕ, των κρατών συνδεδεμένων με αυτήν και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, που:

Στηριζόμαστε στις αρχές του επιστημονικού σοσιαλισμού και μας ενώνει το όραμα μιας κοινωνίας δίχως εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, δίχως φτώχεια, κοινωνική αδικία και ιμπεριαλιστικούς πολέμους.

Θεωρούμε την ΕΕ επιλογή του κεφαλαίου. Προωθεί μέτρα προς όφελος των μονοπωλίων, της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, ενισχύει τα χαρακτηριστικά της ως ιμπεριαλιστικού οικονομικού, πολιτικού και στρατιωτικού μπλοκ αντίθετου στα συμφέροντα της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, εντείνει τους εξοπλισμούς, τον αυταρχισμό, την κρατική καταστολή, περιορίζοντας κυριαρχικά δικαιώματα.

Εκτιμάμε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι το ευρωπαϊκό ιμπεριαλιστικό κέντρο, στηρίζει επιθετικά σχέδια ενάντια στους λαούς και ευθυγραμμίζεται με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, ο μιλιταρισμός είναι δομικό της στοιχείο.

Θεωρούμε πως υπάρχει άλλος δρόμος ανάπτυξης για τους λαούς. Μέσα από τους αγώνες των εργαζομένων προβάλλει η προοπτική μιας άλλης Ευρώπης, της ευημερίας των λαών, της κοινωνικής προόδου, των δημοκρατικών δικαιωμάτων, της ισότιμης συνεργασίας, της ειρήνης, του σοσιαλισμού.

Πιστεύουμε στο δικαίωμα κάθε λαού να επιλέγει κυρίαρχα το δρόμο ανάπτυξής του, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αποδέσμευσης από τις πολυεπίπεδες εξαρτήσεις από ΕΕ και ΝΑΤΟ, καθώς και της σοσιαλιστικής επιλογής.

Δεν είμαστε πλήρη μέλη των λεγόμενων «ευρωπαϊκών κομμάτων», μεταξύ αυτών και του λεγόμενου «Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς».

Αποφασίσαμε με αυτή την Ιδρυτική Διακήρυξη να ιδρύσουμε την «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων για τη μελέτη, την επεξεργασία ευρωπαϊκών θεμάτων και το συντονισμό της δραστηριότητάς τους».

Στην «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ» αυτή μπορεί να συμμετάσχει κάθε Κομμουνιστικό και Εργατικό Κόμμα, από χώρα μέλος της ΕΕ ή χώρα συνδεδεμένη με αυτήν, και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες που αποδέχεται αυτή τη Διακήρυξη και τους όρους της.

Στόχος της «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ» είναι να συμβάλει στην έρευνα και τη μελέτη ζητημάτων της Ευρώπης, ιδιαιτέρα σχετικά με την ΕΕ, της πολιτικής που χαράσσεται στα πλαίσιά της κι έχει επίδραση στη ζωή των εργαζομένων, καθώς και να βοηθήσει στην επεξεργασία κοινών θέσεων των κομμάτων και στο συντονισμό της αλληλεγγύης και άλλων δραστηριοτήτων τους.

Η «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ», που απευθύνεται πρωτίστως στα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα των χωρών της ΕΕ, είναι επίσης ανοικτή σε Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα των χωρών που δεν είναι μέλη ή είναι συνδεδεμένα μέλη της ΕΕ.

Κάθε χρόνο πραγματοποιεί τουλάχιστον μια συνεδρίαση των μελών της και συμφωνείται σχετική Γραμματεία, για το συντονισμό της δράσης της «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ».

Οι συνεδριάσεις της Γραμματείας γίνονται εκ των προτέρων γνωστές και είναι ανοιχτές και για τα άλλα μέλη της «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ».

Η «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ» έχει:

Κοινό σύμβολο: Εναν εργάτη που σπάει τις αλυσίδες του.

Ιστοσελίδα, για την προβολή των θέσεών της και των θέσεων των κομμάτων που την απαρτίζουν. Την κοινή ιστοσελίδα τη διαχειρίζεται η Γραμματεία την οποία θα συμφωνήσουν τα κόμματα που συμμετέχουν στην «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ»».

Ι.Β. Στάλιν: Οργανώστε την μαζική κριτική από τα κάτω

Οργανώνετε τη μαζική κριτική από τα κάτω

(Από τα Απαντα του Ι.Β. Στάλιν)

…Το δεύτερο ζήτημα αφορά τα καθήκοντα της πάλης ενάντια στη γραφειοκρατία, τα καθήκοντα της οργάνωσης της μαζικής κριτικής των ελλείψεων μας, τα καθήκοντα της οργάνωσης του μαζικού ελέγχου απ’ τα κάτω. Ένας απ’ τους πιο σκληρούς εχθρούς της πορείας μας προς τα μπρος είναι η γραφειοκρατία. Ο εχθρός αυτός ζει σ΄ όλες τις οργανώσεις μας, και στις κομματικές, και στις κομσομολικές, και στις συνδικαλιστικές, και στις οικονομικές. Όταν μιλάνε για γραφειοκράτες, δείχνουν συνήθως με το δάχτυλο τους παλιούς εξωκομματικούς υπαλλήλους, που, στις γελοιογραφίες, τους παριστάνουν συνήθως με γυαλιά (γέλια). Αυτό δεν είναι πέρα για πέρα σωστό σύντροφοι. Αν το ζήτημα ήταν μόνο για τους παλιούς γραφειοκράτες, η πάλη ενάντια στη γραφειοκρατία θάταν η πιο εύκολη δουλειά. Το κακό είναι ότι εδώ δεν πρόκειται για τους παλιούς γραφειοκράτες. Εδώ, σύντροφοι, πρόκειται για τους νέους γραφειοκράτες που συμπαθούν τη Σοβιετική εξουσία, πρόκειται τέλος για τους κομμουνιστές γραφειοκράτες. Ο κομμουνιστής γραφειοκράτης είναι ο πιο επικίνδυνος τύπος γραφειοκράτη. Γιατί; Γιατί καμουφλάρει τη γραφειοκρατία του με τον τίτλο του κομματικού μέλους. Και τέτοιους κομμουνιστές γραφειοκράτες, δυστυχώς, δεν έχουμε λίγους.

Πάρτε τις κομματικές οργανώσεις. Θα διαβάσατε φαντάζομαι, για την υπόθεση Σμόλενσκ, για την υπόθεση Αρτιόμοφσκ κτλ. Τι λέτε, τυχαία είναι αυτά; Πώς εξηγούνται αυτές οι επαίσχυντες περιπτώσεις αποσύνθεσης και ηθικής κατάπτωσης σε μερικούς κρίκους των κομματικών μας οργανώσεων; Εξηγούνται με το γεγονός ότι εκεί έφτασαν το μονοπώλιο του κόμματος ως τον παραλογισμό, έπνιξαν τη φωνή της βάσης, εκμηδένισαν την εσωκομματική δημοκρατία και εγκαθίδρυσαν τη γραφειοκρατία. Πώς να παλέψουμε ενάντια σ’ αυτό το κακό; Νομίζω πως ενάντια σ’ αυτό το κακό δεν υπάρχουν και δεν μπορούν να υπάρχουν άλλα μέσα, πέρα από την οργάνωση του ελέγχου απ’ τα κάτω από μέρους των κομματικών μαζών και την καλλιέργεια της εσωκομματικής δημοκρατίας. Τι αντίρρηση μπορεί να φέρει κανείς στο να ξεσηκώσουμε την οργή των κομματικών μαζών ενάντια σ’ αυτά τα σάπια στοιχεία και να τους δώσουμε τη δυνατότητα να κυνηγήσουν αυτά τα στοιχεία με το κοντόξυλο; Νομίζω πως σ’ αυτό δεν μπορεί να υπάρχει καμιά αντίρρηση.

Ή, ας πάρουμε λ.χ. την Κομσομόλ. Δε θα αρνηθείτε βέβαια ότι υπάρχουν εδώ κι εκεί, στην Κομσομόλ, ολότελα σάπια στοιχεία, που η ανελέητη πάλη ενάντια τους είναι απόλυτα αναγκαία. Αλλά ας αφήσουμε στην άκρη τα σάπια στοιχεία. Ας πάρουμε το τελευταία γεγονός της χωρίς αρχές, πάλης ομάδων μέσα στην Κομσομόλ, γύρω από πρόσωπα, που δηλητηριάζει την ατμόσφαιρα της Κομσομόλ. Πως εξηγείται το γεγονός ότι στην Κομσομόλ υπάρχουν όσοι θες «κοσαρεφικοί» και «σομπολεφικοί», ενώ τους μαρξιστές πρέπει να τους γυρεύεις με το κερί; (Χειροκροτήματα). Τι άλλο δείχνει αυτό το γεγονός, αν όχι ότι σε μερικούς κρίκους των κορυφών της Κομσομόλ συντελείται ένα προτσές γραφειοκρατικής αποστείρωσης;

Και τα συνδικάτα; Ποιος θ’ αρνηθεί ότι στα συνδικάτα έχουμε όση θέλεις γραφειοκρατία; Έχουμε τις παραγωγικές συσκέψεις στις επιχειρήσεις. Έχουμε τις προσωρινές επιτροπές ελέγχου στα συνδικάτα. Καθήκον αυτών των οργανώσεων είναι να ξυπνούν τις μάζες, να αποκαλύπτουν τις ελλείψεις μας και να δείχνουν τους δρόμους για την καλυτέρευση της οικοδόμησης μας. Γιατί οι οργανώσεις αυτές δεν αναπτύσσονται; Γιατί δεν σφύζει μέσα τους η ζωή; Μήπως δεν είναι φανερό ότι η γραφειοκρατία στα συνδικάτα, μαζί με τη γραφειοκρατία στις κομματικές οργανώσεις, δεν αφήνουν τις σπουδαιότατες αυτές οργανώσεις της εργατικής τάξης να αναπτυχθούν;

Τέλος, οι οικονομικές μας οργανώσεις. Ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι τα οικονομικά μας όργανα πάσχουν από γραφειοκρατία; Πάρτε έστω μόνο την υπόθεση Σάχτι. Μήπως η υπόθεση Σάχτι δε δείχνει ότι τα οικονομικά μας όργανα δεν προχωρούν αλλά έρπουν, σέρνονται;

Πως θα βάλουμε τέρμα στη γραφειοκρατία σ’ όλες αυτές τις οργανώσεις; Για να γίνει αυτό υπάρχει ένας και μοναδικός δρόμος: να οργανωθεί ο έλεγχος απ’ τα κάτω, να οργανωθεί η κριτική των μαζών, των εκατομμυρίων της εργατικής τάξης ενάντια στη γραφειοκρατία των ιδρυμάτων μας, ενάντια στις ελλείψεις τους, ενάντια στα λάθη τους. Ξέρω πως, ξεσηκώνοντας την οργή εργαζομένων μαζών ενάντια στις γραφειοκρατικές διαστρεβλώσεις των οργανώσεων μας, καμιά φορά αναγκαζόμαστε να θίξουμε και μερικούς συντρόφους μας που στο παρελθόν πρόσφεραν υπηρεσίες, μα που σήμερα πάσχουν από την αρρώστια της γραφειοκρατίας. Μα, μπορεί αυτό ποτέ να σταματήσει τη δουλεία μας για την οργάνωση του ελέγχου προς τα κάτω; Νομίζω πως δεν μπορεί και δεν πρέπει. Για τις παλιές υπηρεσίες πρέπει να υποκλινόμαστε βαθιά μπροστά τους, μα για τα τωρινά λάθη και τη γραφειοκρατία θα έπρεπε να τους δώσουμε μια στο σβέρκο. (Γέλια, χειροκροτήματα). Μπορεί να γίνει και αλλιώς; Γιατί να μην το κάνουμε αυτό, αν το απαιτεί το συμφέρον της υπόθεσης;

Μιλάνε για κριτική απ’ τα πάνω, για κριτική από μέρους της εργατοαγροτικής επιθεώρησης, από μέρους της Κ.Ε. του κόμματος ,ας κ.λ.π. Όλα αυτά είναι βέβαια καλά. Όμως απέχουν πολύ απ’ το να είναι αρκετά. Κάτι περισσότερο, αυτό δεν είναι καθόλου το κύριο σήμερα. Το κύριο σήμερα είναι να ξεσηκώσουμε ένα πλατύτατο κύμα κριτικής απ’ τα κάτω ενάντια στη γραφειοκρατία γενικά, ενάντια στις ελλείψεις της δουλειάς μας, ιδιαίτερα. Μόνο οργανώνοντας αυτή τη διπλή πίεση, κι απ’ τα πάνω κι απ’ τα κάτω, μόνο μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους στην κριτική απ’ τα κάτω, μπορούμε να ελπίζουμε ότι η πάλη μας θα πετύχει και η γραφειοκρατία θα ξεριζωθεί.

Θάταν λάθος να νομίζουμε ότι την πείρα της οικοδόμησης την έχουν μόνο οι καθοδηγητές. Αυτό δεν είναι σωστό, σύντροφοι. Οι μάζες των εκατομμυρίων εργατών, που οικοδομούν τη βιομηχανία μας, συσσωρεύουν μέρα με τη μέρα μια τεράστια οικοδομική πείρα, που δεν είναι καθόλου λιγότερο πολύτιμη για μας από την πείρα των καθοδηγητών. Η μαζική κριτική απ’ τα κάτω, ο έλεγχος απ’ τα κάτω μας χρειάζεται, κοντά στ’ άλλα, για να μην πηγαίνει χαμένη η πείρα αυτή της μάζας των εκατομμυρίων, για να παίρνεται υπόψη και να μετουσιώνεται σε πράξη.

Από δώ βγαίνει το άμεσο καθήκον του κόμματος, ανελέητη πάλη ενάντια στη γραφειοκρατία, οργάνωση της μαζικής κριτικής στις πρακτικές αποφάσεις για την εξάλειψη των ελλείψεων μας. Δε μπορούμε να πούμε ότι η Κομσομόλ, και ιδιαίτερα η «Κομσομόλσκαγια Πράβντα», δεν έπαιρναν υπόψη τους τη σπουδαιότητα αυτού του καθήκοντος. Η αδυναμία εδώ είναι ότι συχνά, δεν εκπληρώνουμε αυτό το καθήκον ολοκληρωτικά. Και για να το εκπληρώσουμε ολοκληρωτικά δεν πρέπει να παίρνουμε υπόψη μας μόνο την κριτική, μα και τα αποτελέσματα της κριτικής, καθώς και τις βελτιώσεις που εφαρμόζονται στη ζωή σαν αποτέλεσμα της κριτικής.

από  Μαρξιστική Αρχειοθήκη