Για το ΚΚΕ

από  lenin reloaded
 

Η ζωή, όπως λένε, είναι γεμάτη εκπλήξεις. Πριν από 21 χρόνια, το 1991, και λίγο πριν ξεκινήσω τις μεταπτυχιακές μου σπουδές, είχα επισκεφτεί τον παππού μου και πιάσαμε την κουβέντα για τις εξελίξεις στην ΕΣΣΔ. Θυμάμαι την χαρακτηριστική άρνησή του να αποδεχτεί αυτό που εγώ, εικοσιενός τότε, έβλεπα σαν μια απόλυτα φυσιολογική εξέλιξη. Ήταν πολύ οργισμένος με τον Γκορμπατσώφ, που εγώ τότε έβλεπα ως έναν πεφωτισμένο ανανεωτή, που έδινε στη χώρα την δυνατότητα να αναπνεύσει και να διορθώσει τα κακά της. Μαλώσαμε. Δεν παρακολούθησα τότε τις εξελίξεις στη χώρα μετά την άνοδο στην εξουσία του Γέλτσιν· οι σπουδές και η γεωγραφική απόσταση από την Ευρώπη με απομάκρυναν πολύ απ’ την ωμή πραγματικότητα της αντεπανάστασης που συντελούνταν στην Ανατολή και της νέας ψυχροπολεμικής περιόδου που χτιζόταν, με άπλετη καπιταλιστική χρηματοδότηση, στη Δύση. Ουσιαστικά, παρακολούθησα τις συνέπειες όσων έγιναν μόνο μέσα από τα κύματα μεταναστών που άρχισαν να καταφθάνουν στην Ελλάδα. Και πήρε χρόνια πολλά για να καταλάβω ότι τελικά τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά όσο νόμιζα το 1991.

Οι αρχές της κρίσης με βρήκαν στο μαρξιστικό στρατόπεδο, όπου βρισκόμουν ήδη από εκείνη την εποχή του 1991, μέσα όμως από την τριβή με την λεγόμενη «Νέα Αριστερά» και την αποκλειστικά δυτική της κληρονομιά. Άντλησα από όσα γνώριζα από την μαρξιστική πολιτική οικονομία και είδα από νωρίς ότι έχουμε να κάνουμε με κάτι πάρα πολύ σοβαρό, με μια περίσταση από αυτές που αλλάζουν την ιστορία, προς το χειρότερο ή το καλύτερο. Με μεγάλη μου, τεράστια θα έλεγα, έκπληξη, διαπίστωσα όλο και πιο ξεκάθαρα ότι η συντριπτική πλειοψηφία όσων θα έπρεπε να συμφωνούν μαζί μου, διότι προερχόντουσαν από την ίδια μήτρα της «Νέας Αριστεράς», δεν συμφωνούσαν καθόλου μαζί μου. Διαπίστωσα ότι δεν μιλούσαν με μαρξιστικούς όρους. Ότι στην ουσία είχαν ήδη εγκαταλείψει τον Μαρξισμό. Οι μελέτες που είχαν γράψει, και τις οποίες σε αρκετές περιπτώσεις θαύμαζα, δεν είχαν την παραμικρή σχέση με τις θέσεις που πήραν πολιτικά όταν η κρίση χτύπησε στ’ αλήθεια την χώρα και την ευρωπαϊκή ήπειρο. Αυτό στις περιπτώσεις όπου οι πρώην σύντροφοι μιλούσαν καν. Σε πολλές, ίσως στις περισσότερες, σιωπούσαν ένοχα.
Στο ΚΚΕ δεν κατέληξα επειδή άλλαξα γνώμη για κάτι από όσα σκεφτόμουν και γνώριζα το 2008. Κατέληξα επειδή σταδιακά, όλοι οι άλλοι την κοπάνησαν από το πεδίο του τι είναι μαρξιστική τοποθέτηση επάνω στην κρίση του συστήματος. Και δεν την κοπάνησαν απλώς βέβαια από αυτό, το θεωρητικό-οικονομικό σκέλος. Επειδή κατανόησαν τις συνέπειες της αποστασίας τους από την μαρξιστική θεώρηση σωστά, την κοπάνησαν επίσης από όλα όσα διακήρυτταν προηγουμένως: τον αντι-ιμπεριαλισμό, που ξαφνικά αντικαταστάθηκε από την «ευθύνη στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» όταν και όπου το απαιτεί το ΝΑΤΟ· από τον αντιμιλιταρισμό και το κίνημα για την ειρήνη· από τον αντιρατσισμό και την συνεπή εναντίωση στην θυματοποίηση ανθρώπων με πρόσχημα την καταγωγή ή το χρώμα του δέρματός τους· από την φιλεργατική οπτική. Στην πραγματικότητα, όσο υποχωρούσαν από βασικές θέσεις της Νέας Αριστεράς οι πρώην σύντροφοι, τόσο έβλεπα το ΚΚΕ να βγαίνει μπροστά, όπως βλέπεις την άμμο να προβάλλει καθώς υποχωρεί το νερό στην άμπωτι. Το είδα να κρατά την αντι-ιμπεριαλιστική και τη φιλειρηνική σημαία με σθένος· να προβάλλει τον αντιρατσισμό και την χωρίς διακρίσεις ανθρωπιά ως στοιχειώδεις αξίες του οργανωμένου προλεταριάτου· να αγωνίζεται για εργασιακά δικαιώματα που οι υπόλοιποι θεωρούν ήδη ξεπερασμένα· να μιλά για εργατική τάξη όταν όλοι οι άλλοι μοιάζουν να έχουν ξεχάσει τη λέξη. Και έμεινε, νομίζω ήδη ουσιαστικά, για μια ακόμα φορά το μόνο οργανωμένο αντίβαρο στον φασισμό, αφού ο «αντιφασισμός», όταν έχεις εγκαταλείψει θέσεις σε όλα τα προηγούμενα, δεν είναι παρά μια κενή, σαν καύκαλο στην έρημο, λέξη.

Η συμπόρευση και συστράτευση με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας δεν ήταν για μένα θέμα συναισθηματικό, θέμα νοσταλγίας, θέμα αντίδρασης σε κάτι ή θέμα αλλαγής τρόπου σκέψης. Ήταν θέμα λογικό, θέμα εκτίμησης του πού βρίσκεται στ’ αλήθεια σήμερα ο πολιτικός πυρήνας της σκέψης που πάντα είχα και πάντα υπηρετούσα. Και όσο περνά ο καιρός, τόσο επιβεβαιώνεται αυτή η διαπίστωση, ότι δηλαδή το ΚΚΕ είναι σήμερα η μόνη λαϊκά οργανωμένη πολιτική δύναμη στην Ελλάδα για τον πολιτικά έντιμο και προοδευτικό άνθρωπο, για τον άνθρωπο που πιστεύει στη δικαιοσύνη και την ισότητα, για τον άνθρωπο που απεχθάνεται την εκμετάλλευση και την καταπίεση των άλλων, για τον άνθρωπο που μισεί τις φυλετικές διακρίσεις, τον πόλεμο, την βαρβαρότητα της ανεξέλεγκτης κυριαρχίας του χρήματος, το μίσος που γεννά ο ανταγωνισμός για επιβίωση.

Και για αυτούς τους λόγους, άνθρωπο που δεν συμπορεύεται και δεν συντάσσεται σήμερα με το ΚΚΕ, που σήμερα δεν έχει ακόμη βρει κανένα λόγο να επανεκτιμήσει την στάση του απέναντι στο τι έδειχνε και το τι στην πραγματικότητα ήταν η «αριστερά» που θα το αντικαταστούσε, υποτίθεται, ως «νέα, βελτιωμένη» έκδοση, δεν μπορώ να τον δω ούτε ως έντιμο πολιτικά ούτε ως προοδευτικό. Όπως και οι φίλοι, έτσι και τα κόμματα κρίνονται στα δύσκολα, όχι στα εύκολα. Και στα δύσκολα, μονάχα ένα κόμμα έχει το θάρρος, την δύναμη, το ήθος, να σταθεί όρθιο στην όλο και πιο ανεξέλεγκτη λαίλαπα βαρβαρότητας, μίσους, βίας, και ηλιθιότητας που κατακλύζει μια εξαθλιωμένη από κάθε άποψη κοινωνία. Μόνο ένα κόμμα έχει διατηρήσει, με τεράστιο για το ίδιο κόστος εκλογικά, το δικαίωμα στην πολιτική ηθική, αντί για ατέρμονες ντρίμπλες, τσιριμόνιες, και τακτικισμούς που υποτίθεται ότι θα μας οδηγήσουν σε «κάτι» –κανείς δεν μας λέει σε τι– κάποτε, σε μιαν άλλη ίσως ζωή, ή στη Δευτέρα Παρουσία, όταν η πολιτική ανηθικότητα, ο συμβιβασμός με το κακό και το ψεύδος δικαιωθούν ως «ανώτερη στρατηγική». Αυτό το εξαναγκαστικό φορτίο πολιτικού θάρρους και αναλυτικής διαύγειας και ευθυκρισίας το οποίο βαραίνει το κόμμα με την εδραίωση της «κατάστασης εξαίρεσης», όταν όλοι οι άλλοι αυτομολούν στο στρατόπεδο του εχθρού ή (νομίζουν πως) κρύβονται πίσω από ατέρμονες ακροβασίες και επαμφορετισμούς, αυτό είναι το βασικό κοινό σημείο που μπορώ να διακρίνω με την ηρωϊκή εποχή του ΕΑΜ: το να σηκώνεις αυτό που κανείς άλλος δεν θέλει και δεν μπορεί να σηκώσει. Και νομίζω πως όποιος έχει βασική τιμιότητα όταν επικαλείται νοσταλγικά μια τέτοια εποχή, έχει επίσης την ευθύνη να αναγνωρίσει τούτο το απλό και αναπάρνητο γεγονός και να κανονίσει την πορεία του αναλόγως.

Σαφέστατα πολλοί καγχάζουν και θα καγχάσουν για τα παραπάνω ως προϊόντα «ρομαντισμού», εμμονών, «οπαδισμού», «συνδικαλιάς», ή ιδίου συμφέροντος. Λίγη σημασία, και ακόμα λιγότερο ενδιαφέρον, έχει αυτό για μένα. Δεν συμβαίνει συχνά στην ανθρώπινη ζωή, δεν συμβαίνει καν για κάθε γενιά, να κληθεί να σταθεί με σταθερότητα και ενσυνειδητότητα από την μία ή την άλλη πλευρά μιας γραμμής. Εγώ γνωρίζω πού στέκομαι και γιατί, όσο δεν γνώριζα ποτέ πριν τόσο ξεκάθαρα στη ζωή μου. Γνωρίζω την αναγκαιότητα αυτής της επιλογής, κατανοώ τους κανόνες που διέπουν μια τέτοια αναγκαιότητα, και που σίγουρα δεν είναι αυτοί του «γούστου». Πάρα πολλοί στις τελευταίες δεκαετίες παρουσίασαν τα σχέδια τους για ένα καλύτερο Κομμουνιστικό Κόμμα και άσκησαν δριμεία κριτική στις αδυναμίες του, που οι ίδιοι προφανώς θα «θεράπευαν» αν τους αναγάγαμε σε γκουρού και οδηγητές μας. Καλό θα ήταν να κοιτάξουν τα σημερινά τους χάλια, ως συνομιλητές «αριστερών οικονομολόγων» που έχουν μετατρέψει τον Μαρξ σε λογιστή, ως «υπεράνω υποψίας» άλλοθι της ωμότητας του ιμπεριαλισμού, ως ασπίδες προστασίας του αντεργατικού μένους του κεφαλαίου, ως αγωγοί κροκοδείλιων δακρύων και προαγωγοί λεκτικά διακοσμημένων κολαστηρίων για όσους είχαν την ατυχία να γίνουν μετανάστες. Καλό θα ήταν να σκεφτούν γιατί μικραίνουν οι ίδιοι όσο αυτό που προσπάθησαν να μικράνουν σε τρίτα μάτια υψώνει ήθος, αξιοπρέπεια, θάρρος και αυτοθυσία: η ζωντανή, η ανήσυχη λαϊκή βάση, αυτό που ζήλεψαν και αυτό που εποφθαλμιούσαν μια ζωή για προσωπική χρήση και νομή, ούτε εφευρίσκεται απ’ την ατομική βούληση, ούτε υποκαθίσταται με άρθρα στις καθωσπρέπει εφημερίδες. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να υποτιμήσεις τη διαλεκτική, αντιφατική ενότητα που εκφράζεται στο κόμμα χωρίς να υπερτιμήσεις ταυτόχρονα και μάλλον αντιδιαλεκτικά τον εαυτό σου, και το συνδυαστικό αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου, μα καθόλου, «μαρξιστικό.»

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, πανταχόθεν και μακρόθεν λοιδωρημένο και γελοιοποιημένο από τόσους και τόσους «έξυπνους ανθρώπους» που έκαναν τη σοφία σλόγκαν και το σλόγκαν χρήμα, δεν είναι ένα ακόμα κομμάτι της Ελλάδας. Είναι ένα κομμάτι της παγκόσμιας ιστορίας και ανήκει επίσης σ’ αυτή· και είναι το μέρος όπου η ελληνική κοινωνία κλείδωσε ό,τι καλύτερο, ό,τι αληθινότερο και πιο εξευγενισμένο ήταν ποτέ της ικανή να δημιουργήσει. Δεν ξέρω πότε θα βρει το κλειδί αυτής της κληρονομιάς που άφησε στον εαυτό της αφού την παράχωσε πρώτα βαθιά, πολύ βαθιά μέσα στη μνήμη της και την επιθυμία της. Ως τότε όμως, κάποιοι θα πρέπει να φυλάξουν αυτή την κληρονομιά ως κόρην οφθαλμού. Με τις αντιφάσεις και το μεγαλείο της· με τα ελείμματα και τα περισσεύματά της· με τα πάθη της, τα παθήματά της, τις αβεβαιότητές της, την ακλόνητη βεβαιότητα και την υπερβατικότητά της. Είναι ένα άξιο καθήκον, και το αναλαμβάνω ως ένας ακόμη των πολλών, ούτε λιγότερος ούτε περισσότερος από κανένα άλλο, με τιμή και χαρά, για όσο χρειαστεί.